30 september 2025 Dolle Mina ’s bij het monument voor Wilhelmina Drucker in Amsterdam (foto David Krooshof)
Speech Dunya Verwey – bij het Wilhelmina Drucker-monument (30 september 2025)
Lieve vriendinnen, vrienden, medestrijders,
Vandaag, op de verjaardag van Wilhelmina Drucker, staan wij hier bij dit monument: “De vrouw als vrije mensch”.
Ze staat hier niet in de schaduw van een man, als ‘echtgenote van’, niet als ‘dochter van’, maar als vrij mens.
Vrij en rechtop, zonder angst, zonder knellende banden.
Precies zoals Wilhelmina het bedoeld had.
Zij was een vrouw die haar fakkel hoog droeg. Niet als klein vlammetje om te koesteren, maar als vuur van bevrijding – een vlam die ongelijkheid zichtbaar maakt en het vuur van verandering aanwakkert.
Wilhelmina wist hoe het voelde om buitengesloten te worden: als ‘onecht kind’, als vrouw zonder rechten, als iemand die de samenleving monddood wilde maken. Maar zij liet zich niet het zwijgen opleggen. Ze streed niet voor zichzelf alleen, maar voor álle vrouwen – getrouwd of ongetrouwd, met kinderen of zonder, rijk of arm.
En dat deed ze zonder partijkaart. Want emancipatie is geen links of rechts verhaal – het is een mensenrecht.
Het monument waarin we haar gedenken, werd in 1939 op haar verjaardag onthuld. Het werd vervaardigd door Gerrit Jan van der Veen, de beeldhouwer én latere verzetsheld. Aan de vooravond van die oorlog gaf dit beeld een boodschap van kracht en vrijheid. En vandaag – bijna een eeuw later – staan we opnieuw tegenover onzekerheid. Er heerst oorlogsdreiging; bevochten vrouwenrechten staan opnieuw onder druk; de veiligheid van vrouwen in openbare ruimtes is niet verbeterd; femicide schreeuwt om aandacht; kinderen krijgen op school nog steeds te horen dat de vrouw ondergeschikt is aan de man.
Kortom, voor gelijkwaardigheid van de vrouw moet nog immer gestreden worden! Hoe dringend de oproep van Wilhelmina nog altijd klinkt: houd de fakkel brandend!
Dolle Mina houdt die geest levend. In 1970 trapten we hier bij dit monument af met een ludieke korsetverbranding – een symbool van bevrijding uit de knellende banden van een patriarchale samenleving.
En dit jaar, opnieuw hier bij dit beeld, hebben we wéér een korset verbrand:
Claudette van Trikt – Dolle Mina van het eertse uur; Sia Hermanides – Dolle Mina in de dop; en ik.
Want de strijd is niet voorbij.
De fakkel moet steeds opnieuw weer worden ontstoken.
Daarom staan we hier vandaag met fakkels, en daarom is er straks zelfs een vuurspuwer. Want wat ons verbindt met Wilhelmina Drucker is dit: wij hebben vúúr in ons!
We lachen, we zingen, we spugen desnoods vuur – maar we zwijgen nooit.
De fakkels hier bij dit monument zijn niet alleen vlammen van herinnering. Het zijn vlammen van bevrijding. Het vuur dat vrouwen oproept vrij te zijn èn gelijkwaardig.
Laat dat vuur niet doven. Geef het door aan onze dochters, zusters, kleindochters, vriendinnen en bondgenoten, onze mannen!
En dan nu, in de geest van Dolle Mina, wil ik jullie vragen om even je fakkel, je vuist of je hand omhoog te steken.
• Vrouwen, houd de fakkel brandend!
• Laat je stem niet doven!
• Geen vrouw meer monddood!
• De vrouw als vrije mens – vandaag, morgen, altijd!
Dank jullie wel. Ik geef nu graag de fakkel door aan de achternicht van Wilhelmina Drucker, zodat ook in haar het vuur van strijd en bevrijding doorklinkt.
V.l.n.r. Claudette van Trikt, Dunya Verwey en Sia Hermanides
Foto’s David Krooshof